Çocukken dünyadan kaçmak, başka gerçekliklerin içinde kaybolmak istediğim zaman bir kitap alır, ranzanın alt katına yerleşirdim. Orası beni kimsenin kolay kolay göremediği, beş kardeş yattığımız odada kendime ait olabilecek tek alandı. İçine dünyanın sızmadığı yegane yerdi. En güzel kitapları orada okudum. En sevdiğim yazarlarla orada tanıştım. Elime ne geçerse okurdum, romanlar, öykü kitapları, Tommiks, Teksas, Zagor, Conan ve hatta ablalarımın kitaplarının arasından kaçırılmış cep fotoromanlar… Harçlığımın yetmediği yerde devreye arkadaşlarla yapılan değiş tokuşlar girerdi. Neler okuduğumu ne saydım, ne de bir kenara yazdım, ama dediğim gibi elime geçen her şeyi okumayı o yıllarda alışkanlık edindim. Lise yıllarımda okuyacaklarımı yavaş yavaş seçmeye, elemeye başladım. Üniversite çağına geldiğimde ise hep listelerim oldu. ‘Okumak İstediklerim’, ‘Göz Atmak İstediklerim’, ‘Ölmeden Önce Okunması Gerekenler’… Galiba ömrümün her istediğimi okumaya yetmeyeceğini anladığımda başladım seçici davranmaya.

Hep elimden düşüremediğim romanlar oldu hayatımda. Çok sevdiklerim, bağlandıklarım hatta başucumdan ayıramadıklarım… Marguerite Duras’nın “Ölüm Hastalığı” kitabını uzun yıllar nereye gitsem yanımda götürdüğümü hatırlıyorum. Milan Kundera’nın “Ölümsüzlük”ü benimle beraber yolculuk etmekten paramparça olmuştu. Hep romanlarla yaşadım, onlarla hayat daha katlanılır geldi ve o dünyaları yanımda taşıma isteğiyle doldum taştım. Öyküye ise hep biraz mesafeli durdum. Okuduğum her öyküde ağzıma çalınan bir parmak balla ne yapacağımı bilemedim. Okuması çok keyifliydi, ama öykü bittiği zaman, sebepsiz terkedilmiş bir sevgili gibi hissettim kendimi; ortada bırakılmış, yarım… O yarımlıktan keyif almayı uzun süre beceremedim. Yine de vazgeçmedim, okumaya devam ettim. Okumuş olmak için başlarda. Ödev yapar gibi… Vazgeçmemenin neden kıymetli olduğunu ise sonradan anladım.

Öykü o kadar kolay açmıyor insana kapılarını, ama açtığı zaman okur için büyüleyici bir yanı var. Kısacık da olsa bir başka dünyada soluk almanızı sağlayan, sıradan şeyler anlatıyor gibi görünürken aslında ince ince içinize işleyen, içerdikleriyle değil, belki de Ernest Hemingway’in dediği* gibi metnin dışında bıraktıklarıyla sizi çarpan öykü… Ondan keyif almak zaman istiyor.

Şimdi öykü okumadan duramıyorum. Vurkaç misali bir hikayeye girip çıkmak eskiden hiç hoşuma gitmezken, şimdi o kısa yolculuğun tadını çıkarır oldum. Yazarın ince ince işlediği detayları(kaneviçe işler gibi detayları,) renkleri birbirine bağlamasını hayranlıkla takip ediyorum. İyi öykünün benim için ne olduğunu keşfetmekle meşgulüm. Kendini tekrar tekrar okutan, ilk okumada tam anlamıyla olmasa da sonraki okumalarda kendini açık eden, hakkında konuşturan, damakta bıraktığı tat unutulmayan öykü, benim için iyi öykü.

Geç tanıştım, ama öykü okumadan geçirdiğim her günü boşa geçmiş sayacak kadar çok sevdim onu. Hiçbir şey okuyacak fırsat bulamadan, günlük koşturmaca ile geçen günlerimi, “Her güne bir öykü” deyişiyle renklendirmeye bakıyorum. Erdal Öz’ün “ Bir öykü, bir bütündür; bir roman kadar bütündür. Okurun hemen ikinci öyküye geçmesi, öykünün şanssızlığıdır. Okur daha ilk öykünün baş dönmesini atlatamadan ikinci öyküye geçerse, o öykü kitabına ara vermelidir; kalkıp- içiyorsa bir sigara yakmalı, gidip pencereden rüzgarda sallanan bir ağacı, sokağı, karşı damları, pencereleri seyretmeli, -içiyorsa- içkisinden bir yudum almalı, kitaplığındaki iki-üç kitabın yerini değiştirmelidir; o ilk öykünün sarsıntısından kurtulmalıdır.”** sözünü dinliyor, her okuduğum öyküden sonra, yenisine geçmeden önce, kitabın kapağını kapatıyor, o baş dönmesine, okuduğumun bende bir iz bırakmasına fırsat veriyorum. O izin bir gün gelip, bazen tek başına, bazense diğer izlere karışıp, benim içimde başka bir şeye dönüşeceğini ve beni, her seferinde, yeniden ve yeniden yazıya, bildiğim tek varolma biçimine, getireceğini biliyorum. Keşfetmeyi, iyi hikayelerin peşinde koşmayı, okuma ve yazmanın o girift ilişkisinin içinde kaybolmayı seviyorum. İkinci bir yazıda buluşana kadar yazarak ve okuyarak geçsin günler…

Duygu Karataş
Yazıya Giriş ve Yazı Alıştırmaları Eğitmeni

*“Her şeyi içeride bıraktığınız öyküler dışarıda bıraktıklarınız gibi yeniden okunmazlar. Daha kolay anlaşılırlar ama bir ya da iki kez okuduğunuzda tekrar okuyamazsınız.” Ernest Hemingway- Haziran 1959 – Malaga İspanya

** Düşünüyorum Da, Müthiş Bir Şey! – Düzyazılar – Erdal Öz- Can Yayınları